Zostań naszym Patronem
Dołącz do nas i razem opowiemy światu inspirujące historie. Nawet mały wkład się liczy.
Po porannych rozmowach z moimi europejskimi przyjaciółmi, którzy byli przerażeni kolejnym upiornym nagraniem naszych nocnych pożarów (nic nie wygląda tak apokaliptycznie, jak łuna nad miastem nocą!), myślę, że w końcu zrozumiałam istotę problemu z „przedstawianiem” naszej wojny.
Nie, nie chodzi o to, by publikować mniej makabrycznych zdjęć i klipów wideo przedstawiających ruiny, pożary i zakrwawione ciała na noszach (czy wszyscy pamiętają niedawne dyskusje o tym, czy „to konieczne, bo cały świat musi to zobaczyć”, czy „to nie jest konieczne, bo już nie jest skuteczne”, a fotografowie, niczym narkomani, zwiększają dawkę tak zwanych „wrażliwych treści”?). To prawda, że my sami, grzechem jest to ukrywać, odczuwamy psychiczne zmęczenie takimi obrazami, a ja na przykład już dawno przestałam pisać po każdej nocnej tragedii, jak to „boli”. Po 20. razie, moim zdaniem, to już nieprzyzwoite: to, że cierpisz, nie jest powodem, by o tym wszystkim mówić i głupio mnożyć swoje smutki… Ale jestem równie wściekła (no, prawie tak samo!) – jak z jednej strony Amerykanin, który przyjeżdża fotografować drogie samochody i eleganckie witryny sklepowe na Chreszczatyku, ozdabiając to wszystko napisem: „Amerykanie, na to idą wasze podatki!” (a ponieważ dla Amerykanów w ogólności, jak słusznie zauważył Remarque, wojna jest „kategorią czysto literacką” i nie mają oni pojęcia, jak wygląda w rzeczywistości, nie ma wątpliwości, że przynajmniej część ich docelowej grupy odbiorców łyknie tę kremlowską propagandę i się nie skrzywi), - a z drugiej strony skupiony na sobie Izraelczyk, który pisze w swoim artykule – cóż, nie chcemy, żeby to samo, co stało się z Kijowem, przydarzyło się Tel Awiwowi! – najwyraźniej wyobraża sobie, opierając się na tych zwykłych „wiadomościach z treściami wrażliwymi”, że Kijów leży w ruinie jak Aleppo. Wszystkie „wiadomości z Ukrainy” razem wzięte tworzą dokładnie taki obraz w umysłach zachodnich laików.
Zazwyczaj nie jesteśmy dobrzy w przechwalaniu się, nawet jeśli mamy się czym chwalić
Już przed rokiem pisałam, dlaczego „ Ukraina to nie Syria”, a nawet zamieściłam ten tekst w „Naszej Europie”. I dziś w końcu zrozumiałam, czego chronicznie brakuje we wszystkich tych przekłamaniach, a co samo w sobie może naprawić ten wypaczony obraz – z jednej strony. A z drugiej, że brakuje nam ciebie i mnie. Ukraińców. Głównego aktora (tak!).
Piszemy o tym, jak bardzo oberwaliśmy w nocy i zapraszamy cały świat, by przyłączył się do nas w opłakiwaniu naszych zmarłych i naszych dzieci zmuszonych spędzić noc w metrze. Ale nie krzyczymy na cały świat - choć powinniśmy po każdej nocy, jak ta, która minęła: chwała i cześć ukraińskim elektrykom, którzy do godz. 21:00 przywrócili do ruchu niemal wszystkie linie trolejbusowe (wiele przewodów zostało tej nocy w mieście zerwanych); chwała ukraińskim pracownikom zakładów użyteczności publicznej, którzy w ciągu dwóch godzin naprawili zniszczoną przez szahida magistralę wodociągową i przywrócili wodę do naszych domów (w poniedziałek), chwała ukraińskim biznesmenom, którzy otwierają kawiarnie o 5 rano, żeby ludzie, którzy spędzili noc w metrze i wyczołgali się z niego do domu, by umyć się, mogli napić się kawy po drodze - i chwała pracownikom służb oczyszczania miasta, chwała kolejarzom, chwała służbom ratującym zwierzęta. I chwała wszystkim, daj im Boże zdrowie, skromnym pracownikom wielkiego i pięknego państwa ukraińskiego, którzy czwarty rok cicho i niepostrzeżenie, bez kamer dziennikarskich i wdzięcznych oklasków, dokonują wiecznego cudu: uparcie, niczym mrówka, przekształcająca się Ukraina, niszczona każdej nocy przez szaloną Rosję, jest znów normalnym, nadającym się do życia krajem europejskim: takim, gdzie spędziwszy kilka dni między ostrzałami można „nie zauważyć” wojny – chyba że znajdzie się w pobliżu linii frontu.
Generalnie nie jesteśmy dobrzy w chwaleniu się – nawet gdy jest się czym chwalić: traumą Hołodomoru i mnóstwem retraumatyzacji po nim. Niedawno Ołeksandra Matwijczuk napisała, że Ukraina, jak mówią, nie pasuje do wizerunku idealnej ofiary Zachodu. Musimy zrobić jeszcze jeden krok i jeszcze jeden wysiłek nad sobą – i powiedzieć sobie na głos, że w ciągu 30 lat – nie wiadomo jakiej, Bóg wie, jak krzywej, kulawej – półniepodległości udało nam się zbudować zaskakująco skuteczne państwo. Wymieńcie mi sąsiada, który na naszym miejscu poradziłby sobie tak dobrze.
A relacje po naszym nocnym ostrzale, gdzie o 4 rano na niebie można filmować Objawienie Jana Teologa, a o 10 rano tego samego ranka, zgodnie z klasyką, „nie ma nic lepszego/w Bogu niż Dniepr/i nasza chwalebna Ukraina”, powinny za każdym razem ukazywać całemu światu nie tylko tych, którzy niszczą (czynią zło), ale także tych, którzy odbudowują (rozpraszają zło): naszych obywateli z dziesiątek najspokojniejszych zawodów na świecie, zbiorowe oblicze państwa ukraińskiego (Zachód widział je już w ciągu ostatnich 20 lat na dwóch Majdanach), dzięki któremu kraj wciąż broni się przed upadkiem w czwartym roku Wielkiej Wojny. Niech zachodni laik po „Wiadomościach z Ukrainy” za każdym razem pomyśli: „ale czy my, na ich miejscu, bylibyśmy w stanie to zrobić?”.
A jeśli ktoś chce zobaczyć upadłe państwo i najstraszniejszą korupcję na świecie, niech spojrzy na Moskwę i chaos na jej lotniskach: mimo tego, że, proszę zauważyć, nie uderzyło w nie nic poważnego – bo jak ktoś powiedział, „my jeszcze nie zaczęliśmy” ©...
Tekst opublikowany jest za zgodą autorki.
Ukraińska pisarka, krytyczka literacka, eseistka, publicystka, wykładowczyni, intelektualistka i aktywistka polityczna. Jej utwory zostały przetłumaczone na ponad 20 języków. Kluczowymi tematami w twórczości Oksany Zabużko są ukraińska tożsamość narodowa i kwestie płci. Jest laureatką krajowych i zagranicznych nagród, stypendystką Fulbrighta, wykładowczynią ukrainistyki na uniwersytetach i promotorką Ukrainy na arenie międzynarodowej.
Zostań naszym Patronem
Nic nie przetrwa bez słów.
Wspierając Sestry jesteś siłą, która niesie nasz głos dalej.
